‘Doğru’nun Salınımı

Kavramlar işimize yaraması için oluşmuşlardır ve en fazla işimize yarayan kavram da muhtemelen ‘doğru’ kavramıdır, çünkü ‘doğru’ kavramı ayrıca da işimize yarayan seçimleri işaret eder. Yani hem ‘kavram’ olduğu için işimize yarar, hem işimize yarayan seçimleri yapmamıza yardımcı olduğu için.

Ancak ‘işimize yarama’ muğlak bir ifadedir. Özellikle de sonsuza uzanan bir zaman dilimde işimize yaramayı düşündüğümüzde. Bugün işimize yarayan bir seçimimiz, bütün geleceğe bakıldığında işimize yaramayabilir. Çok basit bir örnek olarak, bol şeker yiyerek enerji alırız ama bu bizi ileride şeker hastası yapabilir.

Daha da önemlisi, ‘kendi işimize yarayan’ seçimler, başkalarıyla çekişmeyi de beraberinde getirdiğinden mahvımıza dahi neden olabilir. Issız adaya düşen iki kişi, gemiden kurtardıkları yiyeceği paylaşmak yerine, tek başına sahiplenmek isterlerse çıkan kavgada en azından birinin yaralanması ya da ölmesi işten bile değildir.

‘Doğru’ bu nedenle kesin bir denge durumuna gelip orada durmaz. En azından bugüne kadar böyle bir noktaya ulaşıp durmamıştır. Bugünkü kişisel kazancımız, geleceğe yayılan kişisel kazancımız, kavga yerine paylaşmaktan gelecek kazancımız, dayanışma ile pastayı büyütmekten gelecek kazancımız aralarında salınım yapar dururlar.

Bir topluluk içindeki bireyler söz konusu olduğunda bile karmaşık olan bu etkileşim, farklı topluluklar arasındaki ilişkileri de içerdiğinde iyice arap saçına döner.

Çekirdekteki ‘Derhal ve diğer tüm insanları dikkate almaksızın’ işimize yaraması dürtüsü çoğumuz için, içimizde bir yerlerde uyur. Yeterince çoğunluk bu çekirdek dürtünün çevresini dayanışmayı ve geleceği öne alan bir yapı ile kaplayınca, diğerlerinin içinde bu dürtü biraz daha alevlenir. Bu dürtüyü hayata geçirme olasılık ve olanakları artmıştır çünkü. Onlar bu yönde harekete geçince, çoğunluk içinden de fireler başlar ve içlerinden bazıları çekirdeğin etrafına kapladıkları yeni yapıyı sıyırırlar. Onların bu hareketi, bu kaplamayı yapmamış olan azınlığın içinden bazılarını da uyarır ve onlar da bu kaplamayı biraz biraz yapma gereği duyarlar. Böyle karşılıklı etkileşim ve geçişlerle ‘doğru’ salınım yapar durur.

Doğru (en azından) bir de ‘tümden gelim’ ve ‘tüme varım’ arasında salınım yapar ama bu başka bir yazının konusu…