1917 Yılından Bir Kartpostal

Liseyi bitirdiği yıl tifo nedeniyle 1917 yılında ölen büyük dayıma, ölümünden hemen sonra gelen bir kartla ilgili çağrışımlarımı bir kaç ay önce siteye yazmıştım. Aynı hafta içinde annem: ‘Sana bir sürprizim var, bil bakalım ne buldum?’ diye sordu. Rastlantıya bakın ki, en az kırk yıldan beri kayıp olan ve yazıma konu olan kartpostalı tam da o gün bulmuş.

Bu kartpostal ciciannemin ahşap evinde, aynanın kenarına iliştirilmiş dururdu. Sonra ev yıkıldı, kart da kayıplara karıştı. Beni bu kadar etkilemiş olan kartın onca yıl sonra bulunmuş olmasına ne kadar sevindiğimi tahmin edebilirsiniz.

Kart, hatırladığımın aksine Mısır’dan değil, Heybeliada’dan gönderilmiş. Adres de o günlerin dünyası hakkında fikir veriyor: Ortaköy, Mahkeme-i Temyiz Azasından Ahmet Mahir Beyzade Galip Bey’e. Kapı numarası ve sokak adı yazılmamış.

Kartın üzerinde güzel bir kadının resmi var, altında da ‘Antigone’ yazıyor. Internete baktığımızda, Sophokles’in oyununun 1916 yılında Fransa’da filme çekildiğini öğrendik (Orjinal adı: La Nouvelle Antigone; yönetmen: Jacques de Baroncelli).Bu nedenle bu kartpostaldaki resmin , filmin baş rol oyuncusu Emmy Lynn’e ait olabileceğini düşünüyoruz.

Arkasındaki yazıyı da dostumuz Prof Şükrü Hanioğlu bizim için şöyle okudu: ‘Galip, neye sükut ediyorsun? Söyle Allah aşkına!…’ İlhami

Bahsettiğim yazımı da, – değiştirmeden – aşağıya yeniden alıyorum:

GALİP, NİYE SUSUYORSUN ALLAH AŞKINA ?

Bir süre önce gazetelerde bir haber okudum: 1900′lü yılların başında henüz küçük bir çocukken Kırım’dan İstanbul’a gelen İlhami Bey, Galatasaray Lisesi’nde okuduktan sonra Mısır’a gitmiş, orada çok zengin bir hanımla evlenmiş, daha sonra Fransa’ya yerleşmiş ve doksanlı yaşlarında orada ölmüş. Çok büyük bir serveti olduğu ve servetini bırakacak akrabası olmadığı için gazeteler bu ölümde haber değeri bulmuşlardı.

Bu sıradan haber, annemin uyarısı ile birden gözümde büyük önem kazandı.Annem İlhami Bey’in büyük dayımın çok yakın arkadaşı olduğunu söylemişti.

Bu bilgi üzerine, çocukluğumda beni çok etkileyen sararmış bir posta kartının arkasındaki tek bir cümleyi anımsadım: “Galip, niye susuyorsun Allah aşkına !”

Galip dayı, benim büyük dayım, annemin dayısı. On sekiz yaşında tifodan ölmüş. Ciciannem, ahşap evinin oturma odası duvarındaki bir çocuk fotoğrafına gözleri yaşararak bakar ve ‘Bak bu büyük dayın’ diyerek onun anısının hiç değilse bir sonraki nesle aktarılması için çaba gösterirdi.

Ben ilk kez Galip dayımın fotoğrafı ile tanıştırıldığımda ölümünün üzerinden en az kırk yıl geçmiş olmalıydı ve kırk yıl o denli uzun bir zamandır ki bir çocuk için, onun neden hala üzüldüğünü pek de anlayamazdım.

İki çok yakın arkadaş… Biri çocuk denecek yaşta ölüyor, diğeri doksanı aşkın yaşta…

…ve bir gazete haberi anılarımda kalmış siyah beyaz bir çocuk fotoğrafı ile o çocuğun ölümünden haberi olmayan arkadaşının Mısır’dan yolladığı karttaki son derece vurucu cümleyi kafamda yeniden birleştiriyor: ‘Galip, niye susuyorsun Allah aşkına !’

Sonra tekrar tekrar yankılanıyor: ‘Niye susuyorsun?’, ‘Niye susuyorsun?’, ‘Niye susuyorsun?’…

“Galip, niye susuyorsun Allah aşkına !”

---